6 vragen en antwoorden over het coronavirus

1. Wat zijn coronavirussen?
In de natuur komt een grote variatie aan coronavirussen voor, die in tal van diersoorten ziekte kunnen veroorzaken. Het Porcine Epidemische Diarree Virus veroorzaakt bijvoorbeeld ernstige diarree en veel sterfte bij jonge biggen. Ook de pluimveesector lijdt wereldwijd flink aan de gevolgen van infecties veroorzaakt door coronavirussen (Infectieus Bronchitis Virussen). Bij mensen veroorzaken de coronavirussen doorgaans gelukkig alleen een verkoudheid. Coronavirussen die van dieren naar mensen overspringen (zoönoses), kunnen daarentegen wél ernstige ziekte veroorzaken. Coronavirussen die van dieren naar mensen overspringen (zoönoses), kunnen daarentegen wél ernstige ziekte veroorzaken. Dit kwam eerder voor bij de coronavirussen die SARS en MERS veroorzaken; ernstige luchtweginfecties die dodelijk kunnen zijn bij mensen.

2. Waar komt dit coronavirus vandaan? En wat is de link tussen dieren en mensen?
Het nieuwe COVID-19-virus (officieel SARS-CoV2 genoemd), behoort tot dezelfde virusfamilie als het SARS-virus. Beide virussen komen in allerlei varianten voor bij verschillende soorten vleermuizen. Het COVID-19-virus is een zoönose, wat betekent dat de ziekte van dier op mens kan worden overgedragen. Onduidelijk is nog of dit virus direct vanuit vleermuizen komt of via een ander zoogdier in de mens is terechtgekomen. Resultaten van onderzoek naar de oorsprong van het virus suggereren dat de eerste patiënten het virus op een markt in Wuhan (China) hebben opgelopen. Bij een exotische diersoort, de Pangolin, een miereneter die in de Chinese keuken wel wordt bereid als delicatesse, is een Coronavirus gevonden dat heel veel gelijkenis vertoont met COVID-19. Het is goed mogelijk dat COVID-19 via deze tussengastheer is overgesprongen naar de mens.   

3. Hoe verspreidt het COVID-19 virus zich?
Het COVID-19-virus verspreidt zich van mens op mens, vermoedelijk via de lucht en via contact met besmette oppervlakken. Bij hoesten kan het virus verspreidt worden in kleine druppeltjes, die door andere mensen ingeademd kunnen worden of indirect via lichaamscontact besmettingen kunnen veroorzaken. Buiten het lichaam overleven coronavirussen niet lang. Bekijk de RIVM website voor meer informatie.

4. Is er een vaccin tegen dit virus?
Internationaal lopen diverse samenwerkingen rond de ontwikkeling van vaccins, zoals binnen het samenwerkingsverband CEPI. De wereldgezondheidsorganisatie (WHO) coördineert internationaal vaccinonderzoek.

5. Wat gebeurt er als een dier verdacht wordt van besmetting met het COVID-19 virus?
Wanneer een dierenarts vermoedt dat een dier is geďnfecteerd met het virus, kan hij of zij materiaal insturen naar Wageningen Bioveterinary Research in Lelystad om dit te laten testen. Ook als het gaat om een dier dat men wil exporteren.

6. Welke maatregelen zijn er in Nederland om verspreiding van nieuwe (dier)ziekten te voorkomen?
Het nieuwe coronavirus kan via reizigers ook in Nederland opduiken. Om verspreiding te voorkomen, is het belangrijk om te zorgen dat het virus zo snel mogelijk gedetecteerd wordt. Bekijk de RIVM website voor meer informatie.

Als er in Nederland een onbekende zoönose opkomt, dan kan Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) snel onderzoek doen naar de dierziekte. Wanneer een dier(soort) wordt verdacht van besmetting zullen we deze direct bemonsteren en onderzoeken. Dat doen we middels onze 'virus discovery pipeline'. Deze pipeline is opgezet voor de snelle detectie en karakterisering van nieuwe ziekteverwekkers

Snelheid van ingrijpen, en dus het snel in kaart brengen van nieuwe (dier)ziekten is van belang. En zoals ook nu blijkt, ook inzet op directe afstemming met onderzoek naar volksgezondheid. Q-koorts is daarvoor een belangrijke aanleiding geweest en heeft er ook voor gezorgd dat er nu een Signaleringsoverleg Zoönosen (SO-Z) is waar veterinaire onderzoekers - onder andere van WBVR - voortdurend afstemmen met volksgezondheidonderzoekers van met name RIVM en GGD.

Bron: Wageningen U&R