Gelukkiger met minder kan goed

Consumptie en bevolkingsgroei zetten de aarde onder druk. Het lijkt onmogelijk om dat te veranderen. Mensen in welvarende landen lijken niet te willen inleveren wat betreft consumptie. Tegelijkertijd wil niemand zich laten dwingen om minder kinderen te krijgen. Dat lijken diepgewortelde voorkeuren. "Iedereen heeft het recht heeft op vrije keuze. Dus er lijkt weinig aan te doen", zegt prof. Marten Scheffer, medeauteur van het artikel. "Toch blijkt dat er een duurzame oplossing is, waar de overgrote meerderheid ook nog eens gelukkiger van kan worden. Dat voelt iedereen misschien wel aan, maar het gaat er om hoe je de discussie over bevolkingsgroei en consumptie optilt van het niveau van borrelpraat naar een gefundeerd inzicht met een aanzet tot oplossingen."

Onbewust gevoelde maatschappelijke druk
Voor de nu gepubliceerde studie laat een breed consortium van economen, ecologen, sociaal psychologen en andere wetenschappers zien dat de schijnbare voorkeuren vooral voortkomen uit onbewust gevoelde maatschappelijke druk. Zo laat een studie naar twee (religieus) gescheiden groepen in Bangladesh zien dat vrouwen het aantal kinderen wensen dat in hun eigen groep maar niet in de andere groep, de norm is. Voorkeur is als het ware 'besmettelijk'. Zo kan het zijn dat een bevolkingsgroep veel kinderen blijft krijgen zelfs als een kleinere gezinsgrootte het leven voor de betrokkenen een stuk gemakkelijker zou maken.

Minder consumeren geeft meer tijd
Dat is niet veel anders als het gaat om consumptiepatronen in het rijke deel van de wereld. Mensen vergelijken zich met anderen als het gaat om materiële zaken als huis, kleding en auto. Toch betekent minder drang om dure spullen te kopen dat er meer tijd beschikbaar is voor sociale bezigheden, zoals een dagtochtje met vrienden en andere zaken waarvan wetenschappelijk is aangetoond dat ze geluk bevorderen.

Scholing van vrouwen
Tegelijkertijd laat ander onderzoek zien dat een kleinere gezinsgrootte in het grootste deel van de wereld leidt tot minder armoede. De grote vraag is hoe een grootschalige omslag naar gedrag waar we zowel duurzaamheid als kwaliteit van leven verhogen mogelijk is. Onderzoek laat zien dat scholing van vrouwen een fors effect heeft op kinderwens, en dat de invloed van rolmodellen en sociale en traditionele media groot is.

Coronavirus: zetje voor besef?
Scheffer ziet echter ook een andere mogelijkheid: "Ons wetenschappelijk artikel komt toevallig uit in een tijd waarin door het coronavirus opeens alles vloeibaar lijkt te worden. We hebben noodgedwongen meer tijd voor onszelf en ons gezin, doen een stapje terug wat betreft reizen, spullen kopen en talloze andere zaken. Misschien is dit ook wel het kleine zetje dat nodig is voor een breed besef dat een eenvoudiger levensstijl die goed is voor een duurzame wereld eigenlijk ook beter is voor onszelf."

Bron: Wageningen U&R