Oorlog in Oekraïne zorgt voor inkomensverschillen

Dit staat in de tweede verkenning van Wageningen University & Research, opgesteld in opdracht van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

Uit deze inventarisatie blijkt dat gemiddeld gesproken de gestegen kosten niet hoeven te leiden tot grote problemen op melkveebedrijven, op vleeskuikenbedrijven en op leghennenbedrijven die voor de vrije markt produceren. Voor een deel van de pluimveebedrijven en voor de varkenshouderijbedrijven stijgen de kosten harder dan de opbrengsten. Voor de akkerbouwbedrijven is de prijsvorming nog te ongewis om hierover uitspraken te kunnen doen. Voor de glastuinbouwbedrijven lijken de gestegen energiekosten niet gecompenseerd te gaan worden door gestegen opbrengsten.

Deze tweede verkenning is een actualisatie van een eerste inventarisatie in april. Het onderzoek kijkt naar kosten, opbrengstprijzen en de effecten op inkomens van bedrijven in vier agrarische sectoren, akkerbouw, melkveehouderij, varkenshouderij en pluimveehouderij, in Nederland in de eerste zeven a acht maanden van 2022. Onderzoekers gebruiken hiervoor verschillende scenario-analyses: een basisvariant, een optimistische variant en een pessimistische variant. Voor de glastuinbouw is een andere aanpak gevolgd en zijn geen scenario’s doorgerekend. De reden is dat er geen actuele representatieve data zijn voor de onderbouwing van de energiekosten in de drie scenario’s. Juist de energiekosten zijn de grootste kostenpost op glastuinbouwbedrijven.

Prijsstijgingen
De stijging van de prijzen van mengvoer, kunstmest, loonwerk en energie zette al in 2021 in. Door de oorlog in Oekraïne en de daarmee gepaard gaande sancties tegen Rusland en Belarus zijn de prijzen nog meer omhooggegaan. Ten opzichte van de gemiddelde prijs van 2021 stijgen de (berekende) voerprijzen in 2022 op jaarbasis met tussen de 28 en 39%, prijzen voor meststoffen met 105-172%, kosten voor loonwerk met 10% en elektriciteits- en aardgasprijzen met 114-121%. In de tuinbouw zijn de kosten van elektriciteit en aardgasprijzen ook afhankelijk van contractafspraken voor energielevering (afname en levering aan het net).

Opbrengstprijzen per sector
Voor de meeste producten zijn ook de (berekende) opbrengstprijzen in 2022 ten opzichte van het gemiddeld niveau van 2021 gestegen, in percentage variërend van 14% voor biggen tot 53% voor scharreleieren. Voor akkerbouwproducten kunnen geen berekende jaarprijzen worden gegeven, de prijsvorming van de gewassen van oogst 2022 is nog maar net begonnen en het verkoopseizoen loopt door tot en met de zomer van 2023.

Bron: Wageningen U&R