Wet Bibob: ook bij vastgoedtransacties

Voluit is het de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur, maar de meeste mensen kennen hem beter als de Wet Bibob. Deze in 2003 ingevoerde wet, is hoofdzakelijk bedoeld om te voorkomen dat de overheid onbedoeld criminaliteit faciliteert. Met de Wet Bibob kom je veelal in aanraking als je een vergunning of subsidie wilt aanvragen, maar het toepassingsbereik van de Wet is veel groter en sinds 2013 vallen hier ook vastgoedtransacties onder. Ben je ondernemer en sluit je een vastgoedtransactie met de overheid? Ook dan heb je dus te maken met de Wet Bibob.

Wet Bibob
De Wet Bibob heeft grotendeels een preventief karakter: voorkomen dat de overheid onbedoeld criminaliteit faciliteert. Om deze reden wordt hij vaak ingezet bij vergunning- en subsidieaanvragen, zoals horeca- en evenementenvergunningen. Bij het verlenen van een Alcoholwetvergunning wordt bijvoorbeeld vaak de Wet Bibob ingezet, waarbij de gemeente meestal zelf het onderzoek uitvoert.

Bibob onderzoek
Naast de formulieren voor de vergunning, moet de je als aanvrager dan ook een Bibob-formulier invullen. Die vragen gaan vooral over de financiering en de zeggenschapsstructuur van de onderneming die de vergunning heeft aangevraagd. Gezien de hoeveelheid informatie en documenten die hierbij worden opgevraagd, kan er veel tijd gaan zitten in het invullen van een Bibob-formulier. Houd hier dus rekening mee in de planning. Is het Bibob-formulier onvolledig ingevuld of komt er onverhoopt iets negatiefs uit het Bibob-onderzoek, dan kan dat een reden zijn om de aanvraag af te wijzen.

Wet Bibob bij vastgoedtransacties
Sinds 1 juli 2013 kan de Wet Bibob ook worden toegepast op vastgoedtransacties met een ‘rechtspersoon met een overheidstaak’. Onder vastgoedtransacties vallen onder meer huur en verhuur, verkoop van een onroerend goed, vervreemding van erfpacht en bruikleen. Door middel van een Bibob-onderzoek wordt vervolgens getracht de mate van gevaar vast te stellen dat bijvoorbeeld een gemeente onbedoeld criminaliteit faciliteert, wanneer zij een huurovereenkomst sluit met een ondernemer.

Landelijk Bureau Bibob (LBB)
In beginsel zal dit onderzoek worden gedaan door de gemeente zelf, maar er bestaat ook de mogelijkheid om advies te vragen aan het Landelijk Bureau Bibob (LBB). Het LBB voert op verzoek van overheden integriteitscreeningen uit aan de hand van de Wet Bibob. Bij vastgoedtransacties geeft het LBB op verzoek advies over de volgende punten:

•     de mate van gevaar dat de vastgoedtransactie mede zal worden gebruikt om uit gepleegde strafbare feiten verkregen of te verkrijgen, op geld waardeerbare voordelen te benutten,
•     de mate van gevaar dat in of met de onroerende zaak waar de vastgoedtransactie betrekking op heeft, mede strafbare feiten zullen worden gepleegd, of
•     de feiten en omstandigheden die er op wijzen of redelijkerwijs doen vermoeden dat ter verkrijging of behoud van een vastgoedtransactie een strafbaar feit is gepleegd.

Het voordeel van een advies van het LBB is dat het LBB een extern bureau is en dat haar adviezen op onafhankelijke wijze tot stand komen. Uit de rechtspraak blijkt ook dat overheden in beginsel mogen uitgaan van de expertise van het LBB.

Goed om te weten is dat bij het aangaan van vastgoedtransacties, op twee momenten advies kan worden gevraagd aan het LBB: voordat de overeenkomst is gesloten, maar ook nadat de overeenkomst al gesloten is.

1. Voor het sluiten van de overeenkomst
Tijdens de onderhandelingen over een huurovereenkomst, kan de gemeente bijvoorbeeld advies vragen aan het LBB. Er komt dan geen huurovereenkomst tot stand totdat het onderzoek van het LBB is afgerond.

2. Nadat de overeenkomst is gesloten
In sommige situaties kan of wil de gemeente het Bibob-onderzoek niet afwachten en wordt de huurovereenkomst alvast gesloten. Denk hierbij aan situaties waarbij er bijvoorbeeld met spoed opvang voor mensen moet worden geregeld. Er wordt dan wel een ontbindende of opschortende voorwaarde opgenomen in de huurovereenkomst, waarin staat dat de overeenkomst kan worden ontbonden of opgeschort naar aanleiding van de uitkomst van het Bibob-onderzoek.

Belangrijke punten om rekening mee te houden bij een Bibob onderzoek
Let dus goed op wanneer je een overeenkomst sluit met de overheid, want mogelijk moet er een Bibob-onderzoek worden gedaan. Houd er bovendien rekening mee dat wanneer het LBB wordt ingeschakeld, dit vertraging oplevert: het LBB heeft acht weken de tijd om haar onderzoek af te ronden en een advies te verstrekken. Deze termijn kan maximaal met vier weken verlengd worden. Als het LBB echter aanvullende vragen heeft, dan wordt deze termijn opgeschort tot de dag waarop de gevraagde informatie is aangeleverd.

Heb je vragen over de Wet Bibob of word je geconfronteerd met een Bibob-onderzoek, neem dan contact op met één van de bestuursrecht of vastgoedspecialisten van RWV Advocaten.

Bron: RWV Advocaten