Plafondpanelen van paprikastengels

Tijdens het online innovatiecafé, live uitgezonden vanuit het Living Lab in Bleiswijk, zette Greenport Aalsmeer een aantal partijen in het zonnetje die al een tijd met deze circulaire processen in de tuinbouw bezig zijn. Gemist? Bekijk hier de samenvatting met alle highlights terug. Op het YouTube-kanaal van Greenport Aalsmeer kunt u uiteraard ook de hele uitzending terugkijken!

Innovatie-aanjager Dewi Hartkamp van Stichting Innovatie Glastuinbouw Nederland (SIGN) vertelde meer over de programma's die nu draaien op het gebied van circulariteit in de tuinbouw. Daarbij gaat het niet alleen om efficiënt gebruik, hergebruik en recycling van grondstoffen, maar ook om herontwerp van processen in ketens om het gebruik van nieuwe grondstoffen te verminderen.  Tijdens dit innovatiecafé lag de focus op organische reststromen en meststoffen.

Dewi: "De glastuinbouw is al heel efficiënt bezig als het gaat om energie en water. Door crossovers op te zoeken met andere sectoren, kunnen er hele mooie routes ontstaan. Wat kunnen we nog meer halen uit de plantaardige reststromen van de tuinbouw en bijvoorbeeld de verwerkende industrie? Het doel is om het gebruik van primaire grondstoffen te verkleinen door slimme oplossingen, door bijvoorbeeld meststoffen uit de pers sappen te halen of uit andere organische bronnen. De ideeën zijn er, de startups staan te trappelen, de ondernemers willen; nu is het zaak om trekkracht te organiseren voor exploitatie. Dat kan via het Living Lab in Bleiswijk: hier brengen we partijen bij elkaar om te innoveren, experimenteren en samen op te schalen."

Nutriënten uit plantenresten
Daarna was het woord aan Peter Klein, directeur van Biota Nutri , een bedrijf dat bezig is met het halen van meststoffen uit plantaardige stromen te halen. "Wij winnen nutriënten terug uit plantenresten en creëren hiermee duurzame organische meststoffen." Het idee dat deze organische meststromen het telen duurder maken, schuift Peter resoluut aan de kant. "Het telen met organische reststromen is mogelijk zonder productieverlies. Uit onderzoek blijkt ook dat de voedingswaarde en de antioxidanten in de vruchten omhooggaan. Er is nu een relatief kleine biologische markt die er gebruik van maakt, vooral in het buitenland. Dat moet veranderen. Ook de gewone teelten kunnen hiervan profiteren. Je moet eraan beginnen, vooral nu het kan. Wij proberen telers hierbij te ondersteunen met een handige rekenmethode waarmee je geleidelijk over kunt gaan op een meer duurzame manier van telen."

Experimenteren
Het innovatiecafé werd live uitgezonden vanuit het Living Lab in Bleiswijk, dat op het terrein van Dijkshoorn Recycling staat. Directeur Matthijs Dijkshoorn ziet het afval van de tuinders als kans om te groeien. "We zijn al een tijdje bezig met upgraden van afval. Zo maken we van tuinbouwafval nu al producten voor de hovenier: van de plant, voor de plant. Maar we moeten verder vooruitkijken: hoe creëer je afzet? Hoe schaal je op naar de praktijk? Ook merkten we dat iedereen circulair wil, maar de regelgeving zit soms behoorlijk in de weg. We hebben bij dit Living Lab alle vergunningen: hier kun je experimenteren, opschalen en gassen!"

Ondernemers die biomassa willen voorbewerken en toepassingen willen onderzoeken, kunnen in Bleiswijk op een schaal van kilo's tot tientallen tonnen aan de slag. Hiervoor zijn ook vouchers beschikbaar, waarbij tot 50% van de kosten gedekt worden. Bij Lab kun je terecht voor grootschalig (droog)composteren, zeven, hakselen, en desgewenst nadrogen. Er is een lasersnijder en een schroefpers aanwezig. Op kleine schaal (200 liter) is het mogelijk om mycelium van reststromen te produceren.

Eigen belang
Volgens Peter Oei, programmamanager bij SIGN, is het Living Lab voor grote en kleine proeven. "Er zijn veel bewerkingen mogelijk, er is biomassa beschikbaar en een enthousiaste creatieve ondernemer, we hebben een afvalverwerkingsvergunning en een vergunning voor een Living Lab, dus je kunt hier uitstekend experimenteren. Door hier producten en processen te ontwikkelen, kun je als ondernemer besparen op je investeringen. We zien het creëren van hoogwaardigere toepassingen van reststromen uit de tuinbouw echt als een verdienmodel. Uiteraard snappen we dat iedere ondernemer die hier aanklopt een welgemeend eigen belang heeft. We vragen daarom ook niet om inzicht in de processen, maar om inzicht in de toepassingen."

Binnenwanden
Daarna was het woord aan vier onderzoekers, die zich bij het Living Lab bezighouden met slimme en innovatieve toepassingen. Rosa Hämäläinen, developer bij het Living Lab, is bezig met een modulair systeem voor akoestische binnenwanden met kastruimte op basis van mycelium en hout, gemaakt van afval vanuit de tuinbouw. "Het is gemaakt van een natuurlijk materiaal dat - binnen - lang goed blijft. Maar het materiaal is ook een hele goede meststof, dus je kunt het na verloop van tijd ook in de grond stoppen. Heel circulair dus!"

Vliegtuigstoelen
Andy Cartier is designer bij Studio Cartier. Hij is onder andere bezig met vliegtuigstoelen van mycelium. "Gedroogd mycelium is vormvast en weegt weinig. Dat kan voor veel applicaties interessant zijn, zoals vliegtuigstoelen. We zijn naar Airbus gestapt om een prototype van een ultralichte vliegtuigstoel uit mycelium te ontwikkelen. Dergelijke stoelen maken vliegtuigen minder zwaar en die kunnen daardoor brandstof besparen. Bovendien is het een duurzaam alternatief voor de stoelen van polyurethaan die nu in gebruik zijn."

Water zuiveren en plafondpanelen
Laila Kestem, researcher bij SIGN houdt zich bezig met 'gevouwen' oevers op basis van mycelium. "Je kunt hiermee bijvoorbeeld drijvend riet telen, waarvan de wortels her water zuiveren (helogytenfilter). Het is zelfs mogelijk om er land mee te creëren: alles gaat drijven op mycelium." Anwen Pijper, ook researcher bij SIGN, houdt zich bezig met plafondpanelen van wol en paprikastengel. "We zijn gestart met biobased plafondsystemen op basis van mycelium, maar deze toepassing bleek te kostbaar. Daarom zijn we overstapt naar het persen van paprikastengels (een reststroom uit de tuinbouw) met wol (een reststroom van schapen die op de heide grazen).  We zitten nog volop in de ontwikkelfase, maar hopen iets te kunnen laten zien op de komende Floriade."

Let's go!
Het innovatiecafé werd afgesloten met een paneldiscussie tussen de sprekers en de online kijkers, waarin een aantal interessante vragen voorbijkwamen over onder andere het groeiproces van mycelium, de ruimtelijke voorwaarden om circulair te werken, de brandwerendheid en houdbaarheid van de myceliumwanden en meer. Jan-willem Donkers van Greenport Aalsmeer riep ondernemers op om zich vooral te melden bij het Living Lab als ze aan de slag willen met het opwaarderen van hun reststromen. "Hier komen theorie en praktijk bij elkaar. Kom langs, ga met de mensen van het lab in gesprek over wat je wil en ga aan de slag. Procedures kunnen belemmerend werken, maar als het veilig en duurzaam kan: let's go!"

Bron: Goedemorgen