Versnellen duurzame transitie: actiepunten

Op dit moment wordt veertig procent van het land op aarde gebruikt om voedsel te produceren. Dat zorgt voor het verminderen van biodiversiteit en het produceren van broeikasgas. 'Daarom zijn belangrijke veranderingen in de manier waarop we ons voedsel produceren noodzakelijk', zegt dr. Hannah van Zanten. Een gezamenlijke inspanning van boeren, consumenten, voedselbedrijven en beleidsmakers is nodig om het voedselsysteem diepgaand en duurzaam te veranderen.

Onder leiding van Mario Herrero van het Australian Commonwealth Scientific and Industrial Research Organization (CSIRO) zijn 75 opkomende technologieën bestudeerd. Die technologieën komen in de hele voedselketen voor: van productie en verwerking tot consumptie en afval management. Sommigen zijn al bekend, zoals drones, 3D printen en verticale landbouw. Anderen vragen wat meer fantasie, zoals stikstof granen die geen kunstmest nodig hebben of veevoer gemaakt van insecten of van menselijke uitwerpselen.

Acht actiepunten
De studie richt zich op innovatieve technologieën, daarnaast hebben de internationale wetenschappers ook actiepunten benoemd. Van de 8 actiepunten om de transitie naar een duurzaam voedselsysteem te versnellen, hebben tenminste 5 daarvan te maken met het opbouwen van vertrouwen, het veranderen van de manier van denken, het realiseren van sociale consensus en het beschermen tegen ongewenste effecten. 'Daarom is naast technologische ontwikkeling ook een constructieve dialoog met de samenleving essentieel om een duidelijke weg in te slaan naar toekomstige duurzame voedselsystemen', zegt dr. Hannah van Zanten.

Het eerste punt is een vertrouwensband opbouwen tussen alle partijen in het voedselsysteem: boeren, consumenten en voedselbedrijven. Dit betekent gedeelde normen en waarden over de wens voor een ander systeem, bijvoorbeeld over duurzaamheid en de sociaaleconomische winst.

De transitie van de landbouw heeft een lerende mindset nodig bij alle betrokkenen. Dat is vooral nodig bij die technologieën waarvan de voor- en nadelen nog steeds onbekend zijn voor een groot publiek, zoals het opnieuw configureren van fotosynthese.

Sociale consensus
Maatschappelijke investeringen in technologische ontwikkeling zouden verbonden moeten zijn met een sociale consensus en een algemene acceptatie van die technologie. Als niet alle partijen van het voedselsysteem zijn aangehaakt, zouden technologieën met een enorme potentie niet geaccepteerd kunnen worden, zoals genome editing.

Verwachtingen over toekomstig beleid zijn essentieel voor zowel de maatschappelijke als private investeringen in nieuwe technologieën. Beleid en regels die zijn gegarandeerd via bijvoorbeeld subsidies kunnen helpen de verwachtingen te sturen in een gewenste richting.

De geschiktheid van maatregelen en de factoren die cruciaal zijn voor het succes van innovaties zijn vaak context specifiek en specifiek voor de technologie. Het is van cruciaal belang om marktprikkels toegankelijk te maken voor nieuwkomers, aangezien het onduidelijk is of de innovatie zal voortkomen uit gevestigde spelers in de sector.

Ongewenste effecten en stabiele financiering
Er zijn echte uitdagingen bij het ontwerpen van beleids- en investeringskaders om het potentieel van nieuwe technologieën te benutten. Onbedoelde gevolgen die indirecte, ongewenste effecten veroorzaken, kunnen over het hoofd worden gezien, vooral wanneer de publieke acceptatie nog moet worden bepaald. Omdat deze transformatieve verandering waarschijnlijk onvoorspelbaar is en de impact ervan variabel, is stabiele financiering nodig om ervoor te zorgen dat de technologie onder reële omstandigheden wordt verkend en getest om de doeltreffendheid ervan te bepalen.

Bron: WUR