Dilemma's bij zoektocht verpakking
Geplaatst op 09 maart 2021
Zo'n nieuwe definitie is noodzakelijk, schrijft het Vakblad Voedingsindustrie. De urgentie om plastic te verminderen krijgt een steeds breder maatschappelijk draagvlak. Ook de levensmiddelenindustrie en brancheorganisaties willen de hoeveelheid gebruikte plastic verpakkingen terugdringen om de uitstoot van broeikasgassen en het zwerfvuil te verminderen. Zo wil het CBL dat er in 2025 20% minder verpakkingsmateriaal in de winkels ligt en het resterende verpakkingsmateriaal moet voor 50% uit gerecycled materiaal bestaan. Ook de FNLI richt zich op verduurzaming: met duurzamere materialen, een betere inzameling en recycling van het verpakkingsafval. Verschillende NGO's, zoals de Plastic Soup Foundation, Natuur & Milieu en Zero Waste Movement, zijn zelfs voorstander van een veel radicalere aanpak. Ze pleiten voor een verregaande terugdringing van het gebruik van eenmalig bruikbare plastic verpakkingen, de invoering van herbruikbare verpakkingen en verpakkingen van duurzamere materialen. Daarbij kunnen we echter niet voorbijgaan aan de essentiële functies van verpakkingen voor voeding.
Een nieuw verpakkingsevenwicht
Bij het ontwerpen van (nieuwe) verpakkingen voor voeding, gelden de zes basisfuncties van verpakkingen als uitgangspunt. Dit zijn 1. Omsluiting (verzamelen, opslag en vervoer); 2. Klanten informeren (etikettering); 3. Bescherming bieden, houdbaarheid verlengen; 4. Voedselveiligheid garanderen; 5. Gemak bieden; 6. Marketing.
De eerste twee casestudies binnen dit project waren gericht op de verpakkingen van snoeptomaten en die van pluimveevleesproducten. De standaardverpakkingen voor snoeptomaten zijn bekers en emmers. Groot voordeel voor de verkoop is de zichtbaarheid van het product. Verder bieden deze verpakkingen een prima bescherming tegen mechanische beschadiging. De bekerverpakking van PET kan helaas nu nog niet gerecycled worden; de zwaardere PP emmer verpakking al wel, maar nog niet circulair tot nieuwe emmers voor tomaten. Ook kan niet worden uitgesloten dat deze kunststof-verpakkingen geen zwerfafval veroorzaken. Een kartonnen vouwdoosje met stansgaten is een alternatief. Daarvoor wordt geen plastic gebruikt. De bijdrage tot de vorming van zwerfafval is verwaarloosbaar. Een inherent nadeel is dat de klant de snoeptomaten slechts beperkt kan zien op het koopmoment, zodat de verkoop kan tegenvallen. Een compromisverpakking is een verpakking gemaakt van PP-folie die hangend kan worden aangeboden. Deze verpakking toont de snoeptomaten wel, maar gebruikt veel minder plastic, waardoor de bijdrage tot de vorming van zwerfafval minder zal zijn dan de emmerverpakking. Helaas kan PP-folie op dit moment alleen gerecycled worden tot mengkunststof waaruit alleen grote objecten kunnen worden gemaakt. Ook dat is dus niet circulair.
Grote dilemma's
Verschillende recyclingbedrijven zijn bezig om voor de PET bekers recyclingprocessen te ontwikkelen. Hoeveel ontwikkelingsgeld en -tijd dit gaat kosten, is nog niet te zeggen. Dit plaatst de verpakkende industrie in een lastige positie. Zij willen graag dat al hun verpakkingen in ieder geval recyclebaar zijn en zo mogelijk ook circulair recyclebaar. Dat is wellicht mogelijk in de toekomst,… maar misschien ook niet. Wat is dan wijsheid? De nu niet-recyclebare verpakking aanhouden en wachten op verlossing? De nu nog niet recyclebare verpakking alvast geschikter maken voor een toekomstige recycling? Of rigoureus overstappen naar een diepvriesproduct?
De zoektocht naar meer circulaire recyclebare verpakkingen kan alleen slagen als álle stakeholders betrokken en gecommitteerd zijn, inclusief de burgers, kunststofindustrie en recyclingbedrijven. Levensmiddelenbedrijven kunnen meerdere duurzaamheidsstrategieën nastreven, zoals het beperken van voedselverspilling en van de milieueffecten van de combinatie levensmiddelenverpakking, het verbeteren van de recyclebaarheid, circulariteit. Al deze strategieën zullen leiden tot verschillende verpakkingsontwerpen. Maar alleen een georkestreerde aanpak van alle belanghebbenden kan leiden tot circulair recyclebare verpakkingen.
