Gastblog: Beste politiek, focus meer op warmte!
Geplaatst op 24 maart 2021
De televisie stond de afgelopen tijd, in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen, bol van de verkiezingsdebatten. Het klimaat en de bijbehorende klimaatdoelstellingen waren centrale thema's in deze debatten. Dat is op zich een goede zaak. Wel heerste er de nodige verdeeldheid - en nog steeds - over of we deze doelen gaan behalen en hoe dan. Zelfs of dit überhaupt wel nodig is.
De rol van kernenergie was een serieus punt in al deze discussies. Volgens linkse partijen is kernenergie niet nodig en veel te duur, maar rechtse partijen sluiten deze energievorm niet uit of vinden het zelfs een must. Dat er een prijskaartje hangt aan kernenergie, daar is iedereen het over eens. Net zoals over het feit dat dit voor de komende tien jaar nog geen oplossing is.
Laat ik me nu niet wagen aan een inhoudelijk standpunt over kernenergie. Wel wil ik inhaken op deze discussie, want ik zie op dit vlak echt een gemiste kans. Met warmte kunnen we alleen al in de glastuinbouw grote en ook snelle stappen zetten. Daaraan gaat de hele politiek in mijn ogen - van links tot rechts - voorbij. Ik ken de worstelingen bij veel warmteprojecten in ontwikkeling, zowel van AgroEnergy als van andere initiatiefnemers. Een warmtenet direct rond een bron met SDE+-subsidie is in de praktijk nog wel haalbaar, maar andere warmtenetten - en laat staan transportleidingen - zijn zeker niet financieel haalbaar te realiseren. En dit terwijl deze open warmtenetten - los van bronnen en los van afnemers - er absoluut moeten komen. De bottleneck schuilt erin dat deze warmtenetten te duur zouden zijn.
En juist dat is dus relatief. Wanneer je deze warmtenetten bekijkt vanuit het perspectief van de tuinder, zijn ze inderdaad duur. Maar in vergelijking tot de investering die een kerncentrale of een windpark op zee vergt, zijn deze netten spotgoedkoop. Zelfs wanneer je de investering in een warmtenet afzet tegen de SDE+ die wordt toegekend aan geothermieprojecten ben je relatief goedkoop uit.
Warmte onderbelicht in alle discussies
Begrijp me goed; ik wil niet beweren dat deze subsidies ten onrechte worden uitgekeerd. Het is vooral onterecht dat het nog zo moeilijk is om subsidie te verkrijgen voor een warmtenet of warmtetransportleiding. Warmte is een onderbelicht fenomeen in alle discussies! Hoe is dat mogelijk? Is warmte dan niet zichtbaar genoeg? Misschien is dat inderdaad het geval. Van windparken vinden we allemaal iets: we zijn van mening dat ze hard nodig zijn, maar liever niet in onze achtertuin. Ook de weerstand tegen zonneprojecten neemt toe, vooral als het gaat om grootschalige zonneweides - die vinden we maar lelijk. Om maar niet te spreken van kernenergie. Zelfs als je het noodzakelijk vindt om in 2050 CO2-neutraal te zijn, wil je absoluut niet in de buurt van zo'n centrale wonen. Dergelijke issues spelen niet bij warmtenetten. Deze stoppen we namelijk in de grond; niemand die het ziet en niemand die er last van heeft. De publieke opinie hebben we dus niet tegen; hoe mooi is dat!
Maar het klopt: de aanleg van een warmtenet of een warmtetransportleiding is niet goedkoop. We moeten alleen wel kijken wat we ermee bereiken en deze optie afzetten tegen de alternatieven. Laten we niet vergeten dat de 'energietransitie-opgave' immens is.
Investeren in warmte: een rekenvoorbeeld
Een eenvoudig rekenvoorbeeld, voor de beeldvorming. Ik heb verschillende SDE+-beschikkingen voor geothermie ingezien. Voor een bron van 20 tot 30 MW wordt, bij een investering van circa 30 miljoen, over een periode van vijftien jaar bijna 100 miljoen euro aan SDE+ verstrekt. Heel veel geld, als je het mij vraagt. Met dit bedrag kunnen we, zeker in de glastuinbouw, vele kilometers warmteleiding aanleggen. Zoveel zelfs dat een veelvoud van de genoemde 20 tot 30 MW aan warmte geleverd kan worden. Warmtelevering waarmee we de CO2-emissie fors kunnen verlagen - en dat is toch het uiteindelijke doel?
Nog even terug naar kernenergie. Prima als je hier voorstander van bent, maar benut dan eerst alle andere opties maximaal. En daar hoort ook de aanleg van warmtenetten bij. Als je bereid bent om 8 tot 10 miljard euro te investeren in een kerncentrale die drie keer zo groot is als de centrale in Borsele of daar als overheid garant voor wilt staan, dan mogen die paar miljoen euro die nodig zijn voor warmtenetten toch geen probleem zijn? Tegen degenen die tégen kernenergie zijn, wil ik zeggen: vergeet warmte niet! Zet niet alleen in op wind, zon en waterstof. Er is en blijft ook veel behoefte aan warmte, vooral in de glastuinbouw. En zoals gezegd: investeren in warmtenetten kan écht een grote bijdrage leveren aan het behalen van de klimaatdoelen.
Focus meer op warmte
Ik ga hier en daar misschien wat kort door de bocht, maar mijn pleidooi is helder: beste politiek, leg alstublieft veel meer focus op warmte! Graag zonder al te veel moeilijke regels en voorwaarden. Warmtenetten zijn namelijk een must om te komen tot de benodigde energietransitie binnen de glastuinbouw. Subsidies zouden mooi zijn, maar zijn niet eens altijd nodig. Garantstellingen, zoals die ook voor de bouw van kerncentrales worden gevraagd, kunnen al een enorme versnelling geven. Kortom; waar wachten we nog op?
Bron: Edwin Valkenburg
